Бег, або як перспектыўны дзяржаўніцкі праект ператварыўся ў павальнае бегства

|

Пытанне “каб не было” раней, за Сталіным, вырашалася значна прасцей. Дастаткова вывезці туды, “дзе нічога няма”. Палова нават дарогі не перажыве… Зараз вывозяць туды, “дзе ўсё ёсць”. Так надзейней: менш вернуцца ды і праз 50 год ніхто не будзе ставіць крыжоў па з’ехаўшых на збор цытрусавых у Партугалію альбо на “Праграму Каліноўскага” ў Вроцлаў. Сэнс адзін: чалавек для Беларусі згублены.

 

Годзе ў 44-м шмат для каго ў Беларусі выбар быў невялікі: Заходняя Нямеччына альбо Усходняя Сібір. Быў, праўда, яшчэ адзін варыянт: запісацца палякам і ад’ехаць на “этнічную Радзіму”. Ён аказаўся самым трывалым, як паказала практыка.

 

Для тых жа, хто не вывучыў усіх польскіх каралёў і аднаго польскага Папу на памяць для экзамену на “карту”, сёння застаецца яшчэ адзін варыянт – “Праграма Каліноўскага”. Ідэя праграмы – цудоўная, як і сам прынцып салідарнасці, высунуты Мілінкевічам у 2006 годзе: выхаванне эліты, якая з часам зойме кіруючыя пасады ў Новай Беларусі.

 

У ідэале “каліноўцы” маглі б стаць “прэтарыянскай гвардыяй” Аляксандра Уладзіміравіча, як пэўная частка МФ будзе пажыццёвай гвардыяй Паўла Севярынца, за што б ён не браўся. З той розніцай, што паплечнікі Паўла Канстанцінавіча больш падобныя да хрысціянаў першых стагоддзяў, загартаваных у ганеннях ды турмах. “Прэтарыянцы” Мілінкевіча больш адпавядалі б хрысціянам ХVII стагоддзя – вучням езуіцкіх калегіўмаў: адукаваным, выхаваным, усведамляючым уласную элітарнасць. Але гэта ў ідэале…

 

Каму патрэбна “Праграма Каліноўскага”? Для Польшчы гэта імперскі праект. У дачыненні да каго Польшча можа пачуваць сябе імперыяй? Да Украіны і Беларусі, ясна ж, што не да Нямеччыны. У свой час аўстрыйцы прыклаліся да стварэння ўкраінскай нацыі, падтрымліваючы нацыянальныя праекты на Галіччыне. У міжваенны перыяд палякі яшчэ не разумелі патрэбу ў падобных кроках, зараз разумеюць. Мажліва, гадкоў праз 30 беларусам будзе варта падтрымліваць лакальныя рускія “патрыятычныя” праекты ў Смаленску ці Бранску насуперак кітайцам ці мусульманам – гэта таксама этап сталення нацыі.

 

Для Беларусі, нажаль, “Праграма Каліноўскага” з перспектыўнага дзяржаўніцкага праекта ператварылася ў павальнае БЕГСТВА. Студэнты, якія не здаюць экзаменаў, на наступны дзень ужо просяць палітычнага прытулку – абы не вяртацца. Дадзеных аб колькасці рэальна скончыўшых польскія ВУЗы “каліноўцаў” у публічным карыстанні няма.

 

Але ўсё яшчэ можна змяніць:

 

– увесці “самакіраванне”, адмысловую карпаратыўную культуру

– сканцэнтраваць студэнтаў у некалькіх вялікіх гарадах, замест дзясятка маленькіх

– адфільтроўваць асоб, дыскрэдытуючых як “праграму”, так і Беларусь (заўважаных на наркотыках, дэбошах, супрацы з КДБ, “левых пасажыраў” з падробнымі дакументамі аб пераследзе ў Беларусі)

– арганізаваць стажыроўкі ў еўрапейскіх структурах для скончыўшых праграму (два наборы 2011 і 2012), каб людзі не заставаліся незапатрабаванымі

 

Слова “парадак” шмат для каго сёння мае карычневае адценне, але каб перагрупоўка войскаў не ператварылася ў павальнае бегства, патрэбен менавіта парадак. Для асабліва ўражлівых раім наўзамен ёмістае слова “культура”. Як вядома, “культура пачынаецца з забаронаў”.

 

Калісці я спытаў у аднаго былога палкоўніка:

 

– Што рабіць з масай непатрэбных сілавікоў пасля падзення рэжыму? Яны ж пойдуць у крымінал…

 

– Завядзіце на ўсіх справы, але не саджайце. Самі з’едуць… – усміхнуўся непаголены афіцэр.

 

Але каб гэты дзень прыйшоў, камусці пажадана было б заставацца тут.

 

 

align=”left” >Алесь Кіркевіч – сталы аглядальнік “Твайго Стыля”

 

Іншае аўтара:

«Хто мы такія?»

Забаронены горад

Ідэальны вораг

 

На здымку: імігранты на пароме каля Эліс-Айлэнд у Нью-ёркскай гавані ў пачатку 1920-х гадоў. Здымак The NARA Archival Research Catalog