Выйшаў чарговы гарадзенскі нумар Arche
Асноўнай тэмай дадзенага нумара Arche стала Гародня як цэнтр прыцягнення. Геаграфічнае становішча дало магчымасць гораду быць важным адміністрацыйным цэнтрам на працягу стагоддзяў. Адпаведна Гародня паўплывала на рэгіён, стала месцам гістарычных падзей, істотных не толькі для Гарадзеншчыны, але і для краіны.
Артыкулы нумара ахопліваюць перыяд ад Сярэднявечча да сучаснасці, дадаючы ў агульную скарбонку новыя веды па гісторыі Гародні і Гарадзеншчыны ў сферы палітыкі, архітэктуры, культуры, эканомікі і інш. Сярод аўтараў нумара – Алег Ліцкевіч, Наталля Сліж, Вячаслаў Швед, Андрэй Кіштымаў, Андрэй Вашкевіч, Таццяна Касатая і іншыя беларускія, польскія і расійскія даследчыкі.
ЗМЕСТ
Наталля Сліж. Гародня як цэнтр прыцягнення. Прадмова . 6
Алег Ліцкевіч. Гародня і Гарадзенскі рэгіён у другой палове XIII—XIV стст. Сухапутныя і водныя камунікацыі, населеныя пункты, этнаканфесійны склад і міграцыі насельніцтва . 8
Агульныя заўвагі . 9
Гандлёвы шлях з Прусіі і Мазовіі на Валынь і Гародню . 10
Ваенная дарога з Гарадзенскага рэгіёна на Мазовію і Прусію . 12
Ваенны і гандлёвы сухапутны шлях з Гародні на захад у сістэме міжнародных транспартных камунікацый ВКЛ . 15
Унутраныя дарогі Гарадзенскага рэгіёна: разгляд матэрыялаў «Die Littauischen Wegeberichte» . 16
Хуткасць перамяшчэння па сухапутных шляхах . 28
Водныя камунікацыі. 28
Забудова і прыблізная колькасць насельніцтва Гародні ў XIV ст.. 33
Сетка населеных пунктаў Гарадзенскага рэгіёна ў адпаведнасці з межамі другой паловы XIV ст. . 40
Этнаканфесійны склад і міграцыі насельніцтва . 45
Палонныя з Гарадзенскага рэгіёна ў Прусіі . 52
Заключэнне . 53
Дадаткі . 55
Сяргей Палехаў. Не толькі Гарадзенская унія. Палітыка вялікага князя літоўскага Жыгімонта Кейстутавіча (1432—1440) . 61
Людміла Іванова. Гарадзенскі земскі суд у канцы ХVІ ст. У кантэксце Статутаў Вялікага Княства Літоўскага 1566 і 1588 гг. . 106
Наталля Сліж. Злачынствы і злачынцы ў Гародні ў XVII ст. . 122
Заканадаўчыя крыніцы . 122
Асаблівасці судовага працэсу . 125
Злачынствы . 133
1. Крадзяжы . 134
2. Злачынствы супраць маёмасці і асобы з выкарыстаннем гвалту . 141
3. Злачынствы супраць жыцця, забойствы . 146
4. Злачынствы супраць маралі (пералюб, згвалтаванне, прастытуцыя) . 151
5. Злачынствы супраць рэлігіі (абкраданне храмаў, чараўніцтва) . 154
6. Нанясенне шкоды рэпутацыі (абразы, няслушныя абвінавачванні, пагрозы, праклёны) . 160
Высновы . 164
Дадатак . 166
Магдалена Уйма. Горадня ў мемуарнай літаратуры XVI—XVIII стст. 183
Мемуары як гістарычная крыніца . 183
Горад . 186
Часы росквіту . 188
Часы ваенных разбурэнняў і гарадзенскіх вальных соймаў . 189
Бурлівае XVIII стагоддзе . 196
Кацярына Дзянісава. Інскрыпцыі ў гарадзенскім касцёле Адшукання Святога Крыжа . 201
Дзмітрый Віцько. Да пытання пра выгляд Верхняга замка ў Горадні часоў Вітаўта. Заўвагі да варыянту рэканструкцыі Міколы Волкава . 213
Аляксандра Зёбер. Інвентар Гарадзенскага палаца 1750 года . 235
Анджэй Страйноўскі. Скліканне першага пры Станіславу Аўгусту Панятоўскім сойма ў Горадні ў 1784 годзе . 251
Палітычная сітуацыя перад соймам 1784 г. . 253
Выбар месца пасяджэнняў у Горадні . 259
Мэты сойма і пасольскія соймікі . 263
Афармленне сойма . 267
Праверка мандатаў і выбары маршалка . 267 Меркаванні адносна спраўнасці маршалка Хамінскага . 270
Працэдурныя справы ў пачатку сойма . 272
Вячаслаў Швед. Гродзенскія адрасы паўстання 1863—1864 гг. . 275
Андрэй Кіштымаў. Нёманскі «Тытанік»: віціны на водных шляхах Беларусі . 305
Андрэй Вашкевіч, Таццяна Казак. Лісты з горада, якога няма . 328
Юзаф Мацкевіч. Чатыры дні ў Гродне Прагулка на знешняй паверхні горада . 329
Агнём і нажом. Хрысціянін, які забіў . 336
Дзве цырульні . 338
«Не трымаем віленскіх газет» . 340
Праслаўленне рэстарана . 340
Зварот купцоў . 341
Яўрэі байкатуюць . 342
Злачынства ў навагоднюю ноч . 342
Сонечныя зайчыкі на замкавым паркеце . 343
Супрацоўнік з завулка. У святле старой жырандолі . 348
Гродзенскі тэатр . 351
Таццяна Касатая. Кінатэатры як публічная прастора Гародні ў 1930-я гг. . 354
Вобраз кінатэатраў у памяці гараджан . 355
Кінатэатр «Святавід» . 361
Высновы . 364
Дадаткі . 366
Віктар Парфёненка. Ахоўнік духу Горада . 371