Краіна гарачай крыві, добрага віна і моцнага кахання. Працяг
Пазнаёміцца з грузінскай прыязнасцю і гасціннасцю мне давялося ўжо у першы дзень.
Наш гід на адным з прыпынкаў непрыкметна ўручыў мне некалькі бутэлечак халоднай кавы. Пазней я выпытвала ў Левана, чаму ён тады так шчодра са мной падзяліўся.
– Проста з усёй групы ты была адзінай, у каго на твары цікавасці было больш, чым незадаволенасці, – адказаў Леван.
У “вінную краіну” я патрапіла не проста адпачываць.
Маёй “пуцёўкай” ў гэта падарожжа стаў удзел у моладзевым праекце, на які ўсё лета сцягваліся прадстаўнікі з розных куткоў кантынента.
Мэта гэтага праекта, як і большасці яму падобных, – інтэграцыя і супрацоўніцтва моладзі з розных краін. Пражыўшы два тыдні сярод людзей іншых нацыянальнасцяў, нораваў і прынцыпаў, між волі пачынаеш далучацца да іх культуры, знаёміцца з іх штодзённым жыццём, разумець асобныя словы чужой мовы.
Пачынаеш кіравацца іх маральнымі каштоўнасцямі, знаходзіш спосаб зносінаў нават з тымі людзьмі, якія не размаўляюць на знаёмай табе мове.
Анаклія, месца, дзе мы жылі ўвесь гэты час, знаходзіцца на марскім узбярэжжы. Аўтобус з беларусамі сустракалі раней за усе астатнія. Нам ветліва махалі яшчэ да таго, як мы спыніліся, і ўвесь час імкнуліся дапамагчы, пакуль мы даставалі багаж, збіралі па аўтобусе свае рэчы.
І, вядома, не цяжка здагадацца, за што зачапіўся мой драпежны погляд пасля прывітання адміністрацыі праекта.
– Оля! – адразу кінуўшы торбы ў пакоі, шукаю я сяброўку. – Оля! Пойдзем на мора хоць паглядзім!
На мора нас, адчайна жадаючых трапіць да велізарных хваляў, не пусцілі. Але дазволілі пагуляць па паласе прыбоя, прыставіўшы да нас сімпатычнага грузіна.
Ён прагуляўся з намі не толькі да мора, але і паказаў усю тэрыторыю, на якой нам трэба было пражыць наступныя дні.
– Тут у нас сталовая! У вас добры апетыт? – распавядаў нам з радасцю Іраклій, з якім мы ў той жа дзень пасябравалі.
– Тут бар, тут канцэрты будуць праходзіць, а вось тут стадыён з вельмі дарагім пакрыццём.
Іраклій, як потым высветлілася, быў у праекце чалавекам далёка не апошнім, але меў зносіны з намі на роўных. Ён адразу ж прапанаваў дапамогу, калі штосьці спатрэбіцца… А “штосьці” спатрэбілася.
Справа ў тым, што я не ем мяса. А амаль усе грузінскія стравы, якія нам давалі ў сталовай, мала таго што вострыя, дык яшчэ і ўсе з мяснымі напаўняльнікамі. І вось, у першы дзень, стоячы з падносам у руках у сталовай, я разважаю, як лепш растлумачыць кухарам сваё вегетарыянства.
У сталоўцы давалі сасіскі і яйкі, джэм, хлеб, чароўны казіны сыр і гарбату. Мінаючы месца раздачы сасісак, паднос не стаўлю. На мяне тут жа ўтаропілася пара карых вачэй пажылога кухара.
– Давай паднос – есці ж трэба! І так, глядзі, худая якая! – узмахваючы вострым відэльцам, пачаў свой маналог наш кармілец.
– Я мяса не ем! – тлумачу і паціху перасоўваю паднос.
Кухар паглядзеў на мяне, схапіў талерку, прызначаную для сасісак і праз пару секунд вярнуў мне яе з двума яйкамі і памідорам.
Ніякіх крыкаў, як у нашых сталоўках, а наадварот – усё зразумелі і вырашылі мне рацыён троху змяніць. Засталося толькі ахнуць ад здзіўлення, падзякаваць і крочыць за гарбатай.
На абедзе мне ўжо нічога не прыйшлося тлумачыць: мяне запомнілі і адразу налілі адзін булён. Выбіраць толькі некаторую ежу з рацыёну і заставацца сытай было цяжка. І на першай жа вылазцы ў бліжэйшыя мястэчкі я папрасіла Іраклія набыць якой-небудзь садавіны, пакуль мы будзем бадзяцца на экскурсіі.
Праз дзве гадзіны пасля нашага вяртання па ўсім паверсе пранёсся крык “Лыза! Лыза, ты дзе?”. І калі я ўжо накіроўвалася да ўваходу ў пакой, дзверы расчыніліся і ў яе прапхнулася спачатку вялікая скрынка, а ўжо потым з’явіўся сам Іраклій.
– Вось, – паставіўшы скрынку на падлогу, паведаміў мне новы сябар, – садавіна, як прасіла.
І пакуль я яшчэ штосьці ўцяміла, грузін знік. А я крычала ўжо невядома каму: “Колькі я павінна за ўсё гэта?”.
У выніку грошай у мяне так і не ўзялі і ніколі не згаджаліся штосьці пазычыць ці “купіць з вяртаннем грошай” у будучым. Ды і наогул, у дапамозе мне не адмовілі ні разу!
Адсотак моладзі да 20 гадоў, якая размаўляе па-руску, у Грузіі вельмі невысокі. Прычынай таму і распад СССР, і адсутнасць сталых кантактаў, і недахоп рускай літаратуры ў грузінскіх бібліятэках. Але, улічваючы адкрытасць гэтага народа, іх любоў да вяселля, знайсці агульную мову аказалася не так ужо і цяжка.
Падчас праекта мне прыйшлося даволі цесна мець зносіны з хлопцам, які па-руску не разумеў нічога, акрамя “прывітанне”. Але варта было нам разам апынуцца каля ноўтбука і пачаць праглядаць песні вядомых зорак, тут жа выявілася шмат агульных інтарэсаў.
Гэтак жа мы гулялі ў шашкі, пілі каву і сядзелі на пляжы. І да ад’езду я ўжо магла вітацца і прасіць прабачэння на грузінскай, пытацца “як справы” і запрашаць на шпацыр, тлумачыць, хай і недасканала, што я хачу.
Рускі слоўнік Бэкі быў значна меншы за мой, але я ўсё адно ганарылася сабой, бо хоць нечаму я яго навучыла.
Распавядаць пра гэты народ, які вучыў нас сваёй мове, танцам, гульні ў нарды, песням і звычаям, можна бясконца. Я ніколі не змагу забыць сваіх сяброў, якіх набыла ў Грузіі.
У момант ад’езду мы атрымалі цвёрдае абяцанне, што да Новага года ўся кампанія гэтых цудоўных людзей наведаецца да нас у госці. А калі не, то, па ўмове нашай спрэчкі, мне будуць высланыя квіткі ў Тбілісі і магчыма…на зваротны шлях!
Фота аўтара