Яшчэ адзін банальны артыкул пра Львоў
Каб не мая знаёмая жыхарка Львова Олэнка (дарэчы, як сказаць? – львавянка?), давялося б паблукаць. Знаходзіцца ён на праспекце Шаўчэнкі ды так і называецца. Уваходзіш у арку і трапляеш у дворык, які незразумела і незаўважна пераўтвараецца ў хол хостэлу. Адчыняеш дзверы і ты ў 200-гадовым аўстрыйскім будынку, з кручанай лесвіцай, рыпучымі прыступкамі і цаглянымі сценамі. Я не замовіла нумар праз Інтэрнет заранёў, а таму прашу неяк уладкаваць мяне на ноч. Кажу, што гатовая заплаціць за аднамесцавы нумар, што найдаражэй. Дзяўчына шчыра пасмяялася і сказала, што такія нумары вольнымі практычна не бываюць! Затое ёсць месца ў 14-месцавым нумары, што будзе мне найтанней. Да таго ж я там буду адна, на апошнім паверсе, ледзь не пад дахам. Урааа! Мне тут жа ўявіліся самыя рамантычныя карцінкі – вялізны пакой, камін, каменныя сцены. Амаль так і было, у дадатак яшчэ шэрагі двухпавярховых ложкаў, а ўвечары пасялілася пара з Польшчы вельмі шаноўнага ўзросту. А з акна каля майго ложку былі відаць скаты дахаў суседніх дамоў. Любімы мой Львоў, колькі розных цудоўнасцяў кожны раз!..
Найлепш гуляць па Львове з кімсьці з мясцовых – адкрываецца мноства новых дэталяў і нюансаў. Шукаючы на сувенірным рыначку сама не ведаючы чаго, перабірала розныя бразготкі. Дарэчы, для сябе вынайшла адну з прыкмет цікавага і «стояшчага» тавару на такіх рыначках. Калі гандляр перад табой нахвальвае сваё раскладзенае дабро – браць не варта. А калі троху звысоку паглядае на пакупнікоў і абмяжоўваецца толькі агучваннем кошту – хутчэй за ўсё, тавар якасны, які не мае патрэбы ў рэкламе. Я ўрэшце прыпынілася каля ўпрыгожванняў з венецыянскага шкла – вочы разбягаліся, і я не ведала, што браць. Гандлярка дапамагаць і не думала – бачыла, як вочы гараць, значыць, нешта набуду. Адно сказала, што ўсё – львоўскіх майстроў. Але мая львавянка пацягнула за руку да нейкага непрыкметнага мужчынкі, які стаяў на нейкай збочыне з нейкімі карцінкамі ў руках. З ветлівасці падышла. І сталася уладальніцай шыкоўнай карцінкі ў цікавай тэхніцы з выявай улюбёнага армянскага сабору! Ай да Олэнка! (А за венецыянскай падвескай на шнурочку я ўсё роўна вярнулася.)
Армянскі сабор я палюбіла «з першага дотыку» (Памятаеце Хадановіча?) Абмінуць яго натуральна не магла. Але адчула нейкае лёгкае расчараванне, як быццам трошкі падманулі. Тады мяне ўразіў, канешне, прывід на фрэсцы адной са сценаў, жаночы голас, які цягнуў на хорах нешта надзвычай глыбокае і пранікнёнае, і роспісы купала і алтара, якія мне нагадвалі мячэць. Жанчына спявала і на гэты раз, прычым тое самае – відаць, гучаў запіс. А на прывіда паказвалі ўсе турысты, якія зайшлі ў сабор. Ды яшчэ побач, амаль ля самага алтара, экскурсавод «распісвала» шэптам усе мастацкія вартасці сабору – арыгінальнасць стылю, нязвыкласць трактоўкі, унікальнасць фрэсак і гэтак далей. Хаця крыўдавала я не на сабор, а на гэтых турыстаў – у ідэале я б хацела, каб я там сядзела адна, а з хора толькі мне чуўся жывы голас малітоўных спеваў… Мусіць, гэта трохі не па-хрысціянску…
У Львове (як і ў Вене, Парыжы, Празе, напэўна) добра п’ецца кава. Я купляю яшчэ і дамоў – прашу змалоць розных гатункаў, спачатку пазнаёміўшыся з усімі пахамі. Пытаю ў Олэнкі, дзе тут найбліжэйшы «Світ кавы». Олэнка мяне адгаворвае, а раіць ісці ў «Смачну каву» – яна купляе толькі там. Бо ў гэтай кавярні прывозяць зерне ледзь не наўпрост з Бразіліі, туды не дадаюць штучных араматызатарў і таму там кава мае вельмі добры натуральны смак. Да таго ж яна таннейшая па адзначаных прычынах. А ў «Свіце кавы» дадаюць ды яшчэ заламваюць кошт. Ну, няхай, ідзем у «Смачну…».
Пра Высокі замак тая ж самая гісторыя. Лепш ісці на Ратушу – панарама Львову адтуль прыгажэйшая, а турыстаў нашмат менш, раіць Олэнка.
А вы бачылі стары львоўскі дворык, які не знеслі толькі таму, што гэты кавалак зямлі пара на пару метраў ахоўваецца ЮНЭСКА? Проста на яго сцяне змешчаны барэльеф у выглядзе морды льва. Ён надзвычай стары. Калі не памыляюся, XVI стагоддзе. Такіх львоў, дакладней, галоваў, у свеце толькі два – у Львове ды дзесьці ў Італіі. А ў дворыку трохі далей кавярня пад дзіўным назовам «Пад сіняй бутэлькай» – а можа, з назвай я памылілася. Але слова «сіні» ў ёй ёсць дакладна. Каля самых дзвярэй у закутку стаіць драўлянае крэсла на тонкіх ножках, поўнасцю сіняе. І ягоны від на фоне цаглянай сцяны старога дворыку – шыкоўная дэкарацыя да якога-небудзь андэграўнднага кіно.
>
Увогуле львоўскія кавярні і бары – чорная зайздрасць гарадзенцаў і ўсіх жыхароў іншых гарадоў, якім па вечарах амаль няма дзе прыткнуцца. Больш-менш прыстойныя месцы занятыя і трэба стаяць у чарзе, каб у якой «Карчме» ўвечары папіць кавы ці чагосьці больш моцнага. А бар у Львове з рознымі атрыбутамі з сэкс-шопу на сценах і століках? Сябе можна прыкаваць, напрыклад, да чагосьці. Або кагосьці. Але ў той барчык мы не пайшлі. І не таму, што неяк амаральна. А таму, што яго гаспадар будуе габрэйскі шынок у габрэйскім жа былым квартале, зусім не дбаючы пра габрэйскія традыцыі і пра асаблівасці габрэйскай забудовы. І начхаў на зварот габрэйскай абшчыны. У знак пратэсту мы ў яго бар не пайшлі.
А меню ў выглядзе старых зачытаных газет? Вельмі модна ў Львове. А кавярня-галерэя? Там арганізацыя змагароў за правы жывёлаў зрабіла інсталяцыю, каб хоць неяк прыцягнуць увагу да беспрытульных котак і сабак, якіх вылоўліваюць і забіваюць. На сцяне вісела карціна з распятым катом, з ягонага крывавага сэрца цягнуўся шнур з навушнікамі, цалкам рэальнымі. Людзі падыходзілі, слухалі і адыходзілі, хітаючы галавой, а хто і рагочучы. І я паслухала – з крывавячага сэрца ката граў гімн Украіны…
Я падумала, што гэта можа быць неблагі канец банальнага артыкулу пра Львоў. Бо фактычна, гэта і быў канец адзінага майго дня ў Львове – мяне чакаў пакой пад самым дахам 200-гадовага аўстрыйскага хостэлу па праспекце Шаўчэнкі…
– Добра табе, ты жывеш у Львове. Ты льваянка, – кажу ёй зайздросна на развітанне (адзіны выпадак, калі я, гарадзенка, магу сабе дазволіць такое сказаць).
– Ага, ведаю, – пагаджаецца Олэнка і ўсміхацца, але без асаблівай ганарлівасці ці пагарды.
Мне абрыдла ўсё, апроч гэтага горада,
Што сабою штодня мяне лекуе.
Паводле рэцэпта – так і трэба,
Кожнага дня – зранку, у абед і ўвечар – порцыю Львова.
Ганна Серада ў перакладзе Андрэя Хадановіча