“Трэба было ехаць з ім”. Маму Сашы Аўдзевіча, які праехаў Еўропу “на руках”, пазбавілі дзяржаўнай дапамогі
“Тое, што не было побач, не азначае, што не было дапамогі”
Зусім нядаўна ў Нацыянальным аэрапорце сустракалі Сашу Аўдзевіча. Гэты хлопец перасоўваецца на інвалідным вазку, мае першую групу інваліднасці, але змог ажыццявіць сваю мару: на ручным ровары ён дабраўся да Партугаліі. Увесь час падарожжа яго падтрымлівалі сотні людзей.
Вярнуўшыся на радзіму, у Ліду, Саша даведаўся, што яго маму пазбавілі дапамогі па дагляду інваліда першай групы – неўзабаве пасля яго ад’езду. Пра сітуацыю ён распавёў на сваёй старонцы на Facebook.
– Я не скарджуся, але як бы гэта вам сказаць: выказваю сваё поўнае неразуменне, – кажа TUT.BY Аляксандр Аўдзевіч. – Падчас маёй паездкі мама не хацела мяне хваляваць і нічога не казала. Я вярнуўся і даведаўся: пакуль я ехаў і збіраў грошы на цэнтр рэабілітацыі ў Лідзе, маёй памагатай адмовілі ў выплатах.
Саша разважае: памочніку плацяць за дапамогу. Тое, што яго памочніцы не было побач у падарожжы, не азначае, што ён не адчуваў яе дапамогі.
– Яна заўсёды была на сувязі, пералічвала грошы для мяне на беларускую картку, калі гэта было неабходна. Была напагатове і, калі што здарыцца са мной у дарозе, – была гатовая тут жа прыехаць да мяне.
“Налягалі, каб я прыехала і напісала заяву, што не буду за ім даглядаць”
Дапамога па даглядзе за інвалідам першай групы складае прыкладна 140 рублёў. Ганна Аўдзевіч да аварыі, у якую некалькі гадоў таму трапіў Саша, працавала на дзяржпрадпрыемстве. Каб даглядаць за сынам, прыйшлося звольніцца.
– Пасля Сашынага ад’езду я не атрымала дапамогі. На мае пытанні адказалі: раз сын з’язджае – трэба было ехаць з ім, даглядаць за ім у падарожжы. А раз не паехала – дапамогі мне не паложана, – некалькі збянтэжана распавядае Ганна. – Я кажу: так у нас і не было сродкаў на тое, каб аплаціць такую паездку дваім, як вы ўсё гэта сабе ўяўляеце? Ён жа не адпачываць ездзіў – ён зрабіў важную справу, прадставіўшы ва ўсіх гэтых краінах Беларусь. У адказ настаялі, каб я прыехала і напісала заяву, што не буду за ім даглядаць. З’ездзіла, падпісала… Раней ніколі не было такога, каб Саша ад’язджаў кудысьці на тры месяцы, таму я нават не ведала, што павінна кагосьці паведаміць…
Ганна Аўдзевіч дадае, што дапамога сёння для яе – адзіная крыніца даходу.
– Уладкавацца на нейкую падпрацоўку, атрымліваючы дапамогу, я не маю права. А магла б хоць прыбіральшчыцай падпрацоўваць па вечарах. Я не хачу ні на што скардзіцца, проста нейкія законы вуглаватыя.
Сёння Ганна Аўдзевіч ездзіла падаваць дакументы, каб аформіць дапамогу нанова.
– Калі шчыра, то трошкі і крыўдна. Пра Сашу кажа ўся Беларусь, ён здзейсніў вялікі ўчынак. А мне сёння кажуць: напісаць заяву вы маеце права, але атрымаеце вы зноў дапамогу ці не – гэта мы яшчэ паглядзім.
Сацабарона: “Дагляд за інвалідам першай групы павінен быць кругласутачны”
У аддзеле пенсій і дапамог упраўлення па працы, занятасцi i сацыяльнай абароне Лідскага райвыканкама з прэтэнзіямі не згодныя.
– Згодна з палажэннем, дапамога па даглядзе выплачваецца асобам, якія ажыццяўляюць пастаянны дагляд. Гэта дапамога іншых асоб у ажыццяўленні адной або некалькіх нерэгулюемых патрэбаў: апрананне, абуванне, кармленне, дапамога ў ажыццяўленні асабістай гігіены, фізіялагічных патрэб і гэтак далей, – кажа начальнік аддзела Ірына Тарасенка. – Калі ён не знаходзіўся побач з мамай такі працяглы час, то дапамога не можа выплачвацца, паколькі дагляд не ажыццяўляўся. Яго няма…
Ірына Тарасенка сцвярджае: дапамога па дагляду прызначаецца тым, хто побач кругласутачна.
– Акрамя гэтага, яго мама яшчэ і працавала. Гэта парушэнне нормаў палажэння. Гэта значыць па дапамогах пераплата была. Дапамога выплачваецца непрацуючым людзям, якія маюць магчымасць сапраўды ажыццяўляць дагляд, – заключае Ірына Тарасенка.
Апошні момант Ганна Аўдзевіч тлумачыць.
– Так, было за год дзён дзесяць афіцыйных працы… Не думала, што гэта такі істотны момант. Так я за тыя дні яшчэ павінна 800 тысяч аддаць у сацабарону. Сёння многія, хто даглядае за інвалідамі, вымушаныя падпрацоўваць хоць дзесьці – хтосьці на рынак ідзе гародніну перабраць, хтосьці яшчэ кудысьці, многія не афармляюцца, таму што баяцца… Сёння дапамога па дагляду інвалідаў – ніжэй пражытачнага мінімуму, чаму ж нельга падпрацоўваць? Але наогул, ведаеце, усё абыдзецца. Галоўнае, што ў нас усё ў парадку, і я рада, што сын вярнуўся і з ім усё добра.
Офіс па правах людзей з інваліднасцю: “Калі чалавек задаволены даглядам і ў яго няма прэтэнзій – гэтага дастаткова”
У Офісе па правах людзей з інваліднасцю тлумачаць, што ёсць пастанова Саўміна, якая рэгулюе механізм дагляду за людзьмі з інваліднасцю першай групы. Там адзначана, што паслуга па дагляду павінна аказвацца сістэматычна.
– Але сыстэматызм нашы кіраўнікі разглядаюць своеасабліва. Яны прад’яўляюць неадэкватныя патрабаванні да апекуноў, – лічыць каардынатар Офіса Сяргей Драздоўскі. – Напрыклад, што ў любы момант, калі б яны не прыйшлі, даглядаючы павінен знаходзіцца ля гэтага чалавека, што ён ледзь не працоўныя гадзіны павінен быць побач з гэтым чалавекам. Усё гэта глупства. Адзіным вызначальнікам дастатковасці і якасці працы з’яўляецца чалавек, за якім ажыццяўляецца дагляд. Калі ён задаволены і не прад’яўляе прэтэнзій – гэтага больш чым дастаткова. Дадамо, што пастанова не прадугледжвае вычарпальны пералік работ і іх аб’ём, якія павінен выконваць памочнік.
Сяргей Драздоўскі дадае, што пастанова і так утрымлівае шэраг абмежаванняў.
– Напрыклад, людзі, якія ажыццяўляюць дагляд, сёння не могуць разлічваць на паралельную працу, студэнтамі не могуць быць, – кажа ён. – І так створаны ўмовы, па якіх людзям з інваліднасцю практычна немагчыма знайсці памочніка. Падобныя сітуацыі, калі памочнікаў проста выключаюць са спісу, нічога не падаючы наўзамен, былі ў нас і ў Гродзенскай вобласці, і ў Брэсцкай, і ў Гомельскай. Здаралася, і што да памочніка былі прэтэнзіі, калі падапечны выязджаў без яго за мяжу.
Фота: Вадзім Заміроўскі, Вольга Шукайла