Афіцэр міліцыі з Гродна папрасіў прытулку на Захадзе
Пасля гутаркі з міліцыянерам стала зразумела, што прэзідэнцкія выбары ў нашай краіне адбіваюцца не толькі на лёсах апазіцыянераў, але і тых, на каго б мы падумалі ў апошнюю чаргу. Сяргей Макар адчуў на сабе ціск з боку спецслужб восенню 2006 года. Тады да яго прыйшлі двое. Адзін прадставіўся супрацоўнікам КДБ, другі моўчкі слухаў, назіраў і не сказаў ні слова.
Сяргей Макар прыгадвае:
— Мой брат Ігар служыў у «Алмазе». Ён адразу пасля выбараў быў вымушаны хавацца, каб уратаваць сваё жыццё. Рэч у тым, што ён не выканаў загады міністра Навумава па кампраметацыі Аляксандра Казуліна як кандыдата на пасаду прэзідэнта.
Пасля гэтага Ігар даведаўся, што група, камандзірам якой ён быў, атрымала загад наконт яго самога. Не выключана, што гэта магло азначаць нават банальнае забойства. Прынамсі былым падначаленым Ігара сказалі, што выкананне загаду стане для іх сапраўднай праверкай. І так апрацавалі, што толькі адзін з усіх за некалькі хвілін пазваніў Ігару і крыкнуў: «Не ідзі туды, дзе цябе чакаюць!» Магчыма, дзякуючы гэтаму Ігар сёння жывы. Мне прапанавалі выклікаць у краіну брата на любой падставе. Яны разлічвалі з маёй дапамогай завабіць яго ў пастку. Натуральна, я катэгарычна адмовіўся, і тады мне паабяцалі праблемы па службе. Яны не прымусілі сябе чакаць. Мяне ў спакоі не пакінулі, сустракаліся яшчэ некалькі разоў… Потым узяліся за сястру. Неяк Вольгу прывезлі ў аддзел міліцыі, абражалі, здзекаваліся з яе, пагражалі, што з яе дзіцем нешта здарыцца. Доўжылася гэта некалькі гадзін.
— А Вы не маглі ўмяшацца? Вы ж працавалі ў тым аддзеле.
— Мяне тады не было ў аддзеле, я нічога не ведаў. Але вы думаеце, што ўмяшацца ўвогуле ў нешта магчыма? Вы не ведаеце, да якой ступені ўсё дэградавала.
Я спрабаваў умяшацца ў адну падобную сітуацыю. Нядаўна было. Прыйшоў у аддзел, гляджу — за шклянымі дзвярыма ў дзяжурнай частцы плача голая жанчына. Уся скруцілася, каб прыкрыцца… Высветлілася, што яна ішла з працы і ўбачыла на зямлі мужчыну. Той прасіў дапамагчы яму падняцца. Яна толькі падышла да яго, як побач спынілася машына з ППСнікамі. А ў іх план па п’яніцах. Яны схапілі і мужчыну, і гэтую маладую жанчыну. Мужчыну накіравалі ў выцвярэзнік, але і на яе склалі пратакол, што была п’яная і лаялася матам. Яна падпісваць паперы адмовілася. Вось тады яе раздзелі, збілі і пасадзілі ў пакой з празрыстымі дзвярыма. Я зняў гэта на відэа, падышоў да дзяжурнага: «Ты не бачыш, што ў цябе жанчына голая? Што тут адбываецца?» А ён: «А што я магу зрабіць? Ёсць старшы афіцэр, і ён гэтым займаецца». Вакол былі адны мужчыны, і ніхто нават не паспрабаваў умяшацца. Потым гэтую жанчыну даставілі ў суд. А суд яе, як ні дзіўна, апраўдаў.
— Гэта адзінкавы выпадак ці такое часта здараецца?
— Гэтая карціна адлюстроўвае сітуацыю ва ўсёй сістэме. Ілжывыя пратаколы, ілжэсведчанні ў судах…
Усё стала магчымым пасля таго, як міліцыя паступова перастала выконваць сваю асноўную функцыю і занялася палітычным вышукам, каб абслугоўваць рэжым. А для гэтага ўсе сродкі апраўданыя. Фальсіфікацыі, якія адбываюцца на выбарах, далі глебу для хлусні ва ўсіх сферах.
— Вы былі сведкам такіх фактаў падчас выбараў?
— Мяне задзейнічалі на выбарах і ў 2006, і ў 2010. У 2006 я быў на закрытым участку ў вайсковай часці. У першы дзень датэрміновага галасавання салдаты ішлі калонай па адным з ужо запоўненымі бюлетэнямі. Кідалі іх у скрыню, а потым распісваліся ў журнале.
У 2010 я працаваў на ўчастку ў гандлёвым каледжы. Там студэнтаў адміністрацыя па раскладзе прыводзіла галасаваць датэрмінова, каб потым адпусціць на выходныя. Скрыню з бюлетэнямі на ноч забіралі некуды ў асобны пакой. Але была яшчэ маленькая скрыня, яе вывозілі да інвалідаў. Ніхто з тых, да каго мы прыходзілі, не хацеў галасаваць за Лукашэнку. Людзі казалі: «Не, ужо хопіць!» І ўвогуле абураліся, казалі, што жыць стала значна горш. Але так здарылася, што на гэтым участку жыве шмат інвалідаў па зроку. Чальцы камісіі за іх запаўнялі бюлетэні і, не зважаючы на тое, за каго чалавек прасіў прагаласаваць, ставілі «галачку» Аляксандру Лукашэнку.
— А самі супрацоўнікі міліцыі давяраюць уладам?
Супрацоўнікі праваахоўных органаў лепш, чымхто-кольвек, ведаюць рэальную цану заявам. І пра тую ці іншую элегантную перамогу на выбарах, і па гучных справах. Пасля выбуху ў мінскім метро ўсе, зразумела, абмяркоўвалі гэтую тэму. І я асабіста не ведаю ніводнага супрацоўніка, які б паверыў у вінаватасць расстраляных Кавалёва і Канавалава.
— Тым не менш, Вы служыце ў праваахоўных органах і маеце ўзнагароды.
— Я служыў 15 гадоў. Спачатку ў АМАПе, потым у аддзеле міліцыі Кастрычніцкага раёна Гродна. Я заўжды імкнуўся быць прыкладам для сваіх саслужыўцаў, заўжды быў наперадзе. Але за апошнія гады так упаў аўтарытэт сілавых структур, што некаторым сорамна прызнавацца, дзе яны працуюць.
Самае непрыемнае, што міліцыю прымусілі займацца неўласцівай ёй функцыяй — палітычным вышукам. У маім Кастрычніцкім раёне створаная база са звесткамі пра 79 чалавек, што нелаяльна ставяцца да ўлады, іх узрост ад 14 да 45 гадоў. Гэта людзі, якіх заўважылі некалі на апазіцыйных акцыях. Перад акцыямі іх трэба наведаць, узяць распіскі, што яны папярэджаныя і не будуць хадзіць на тое ці іншае вулічнае мерапрыемства. Натуральна, што не сама міліцыя ініцыюе ўсё гэта. Гэта брыдка. Менавіта апошнім часам я пачаў задумвацца пра сваю ролю ў гэтай сістэме. Канечне, можна было б ціха даслужыцца да пенсіі і звольніцца. Але гэта азначае зноў удзельнічаць у фальсіфікацыях, у розных гнюсных справах. Не хачу.
…Капітан міліцыі Сяргей Макар ужо двое сутак знаходзіцца за мяжой. Ён патлумачыў, што вымушаны быў з’ехаць з меркаванняў асабістай бяспекі.