Данута Бічэль: Мне падабаецца Міхалок і партызанскія песні Дзянісава
Данута Бічэль — вядомая паэтка з Гародні, вершы якой сталі падмуркам для творчасці музыкаў розных жанраў. Дапамагчы спевакам сустрэцца з аўтаркай іх тэкстаў вырашыла кампанія “Будзьма беларусамі!”. Пляцоўкай стаў будынак грэка-каталіцкай парафіі ў Гародні на Гараднічанскай, 32а.
“Сустрэча — эксперыментальная, нам цікава прасачыць працэс ператварэння слова ў песню, — зазначыла вядоўца вечара Хрысціна Марчук. — Мы зладзілі яе без нагоды, проста нам пашчасціла жыць у адным горадзе з жывым класікам. Мы вырашылі скарыстацца гэтым і запрасіць яе да сябе ў парафію”.
Таццяна Беланогая чулліва праспявала “Чортава вока амаль”, “Каля Нёмана жвір”, “На забытай віцебскай дарозе”, Вольга Хвашчынская — “Бацька Нёман” ды “Конік у яблыках”. Перад кожнай песняй Данута Янаўна прыгадвала абставіны напісання верша і знаёмства з музыкамі.
“Хлопчык і бусел”, “Маё балота”, “Дождж” у выкананні “Людзей на балоце”, мабыць, найбольш узрушылі аўдыторыю, якая адказала рытмічным плясканнем у далоні, хто ведаў — падпяваў. Хрысціна Марчук звярнула ўвагу Дануты Янаўны на радок “Маці-грэшніцы родзяць анёлкаў” з песні “Хлопчык…”, які ў розных зборніках гучыць па-рознаму. “Я падумала і выправіла, — патлумачыла паэтка, — бо калі маці родзяць анёлаў — якія ж яны ўжо грэшніцы? А хлопцы спяваюць старую версію”.
Творчы вечар стаў першай прыступкай для стварэння адмысловага дыска, дзе свае вершы будзе чытаць Данута Бічэль, а музыкі праспяваюць уласную інтэрпрэтацыю.
Карыстаючыся нагодай, мы вырашылі пацікавіцца думкамі наконт спяванай паэзіі ў самой аўтаркі.
— Данута Янаўна, ці не думаеце вы, што ў сучасным свеце пакласці вершы на музыку — ці не адзіны шанец данесці іх да шырокай публікі?
— Думаю, што вершы маюць жыць як вершы. Песня — гэта, безумоўна, добрая форма папулярызацыі слова і яго аўтара — паэта. Ёсць вершы, якія акурат і трэба голасна крычаць са сцэны. Але, напрыклад, вершы Максіма Багдановіча пісаліся, каб у цішы пры газніцы на шарачку хлопец мог прачытаць іх дзяўчыне альбо дзяўчына хлопцу.
— А з негатыўнымі прыкладамі музычнай інтэрпрэтацыі вершаў сутыкаліся?
— Я такіх выпадкаў не ведаю. Музыка толькі дапаўняе словы, яна ж не забівае іх. Напрыклад, мне вельмі падабаецца практыка, калі паэты чытаюць пад музыку. Таму лічу, што музыка не марнуе словаў.
— Ці адчуваеце вы, калі пішаце, што адзін верш песенны, а іншы — не?
— Не, я пра гэта ніколі не думаю. Іншая рэч, што я нарадзілася ў песні, дакладней у вёсцы, дзе не было нічога лепшага за песню. Праца і песня. Я памятаю спрэчку, якую вялі некалі мае сябры, маладыя паэты, маўляў, касцы не спяваюць, бо стомленыя. А ў нас спявалі! Ішлі з лугу праз лес, песня разлягалася па лесе, лес быў своеасаблівым магнітафонам.
Я пра гэта пісала, бо жыла ў гэтым. Я любіла ночыць у адрыне і слухаць, як спяваюць мужчыны. На досвітку, калі ўжо заканчваліся вячоркі і трэ было ісці па хатах, людзі ставалі ў вялікае кола і разам спявалі. Таму песня з дзяцінства жыла ўва мне, але каб пісаць адмыслова песні — не.
— Якіх сучасных паэтаў-песеннікаў вы маглі б прыгадаць?
— Першым у галаву прыходзіць Алесь Ставер, аўтар “Каб любіць Беларусь нашу мілую…” Вельмі таленавіты. “Скрыпка і бубен” — гэта таксама яго. Вельмі люблю Міхалка, яго словы і музыку. Лічу, што ён геніяльны сучасны выканаўца і паэт. Хай ён жыве… і скача! (смяецца) Тое самае магу сказаць і пра Алеся Дзянісава. Мне вось сёння вельмі не хапала ягоных “партызанскіх” песняў ды “Са зброяй у руках”…
Фота аўтара і Хрысціны Марчук