“Когда я начинал проект, у меня не было даже доллара на него”. Репортаж из экспресса ООН по Беларуси
Месца для кожнага
Такіх розных пасажыраў разам не сустрэнеш, напэўна, ні ў адным цягніку ў свеце: тут едуць чыноўнікі, прадстаўнікі НДА, работнікі міжнародных прадстаўніцтваў ААН, артысты, а з імі паслы замежных дзяржаў побач з бежанцамі, студэнты і рэлігійныя дзеячы ўсіх канфесій – усяго каля 200 чалавек. Яны сядзяць разам і за гарбатай у гранёнай шклянцы з традыцыйным алюмініевым падшкляннікам на роўных абмяркоўваюць глабальныя праблемы.
За тры гадзіны ў дарозе з Мінска ў Гродна прайшло чатыры дыскусіі на важныя, надзённыя тэмы. Напрыклад, дыскусіі на тэму здаровага ладу жыцця, аб праблемах інвалідаў або сітуацыі з бежанцамі і мігрантамі. Спікеры на дыскусіях самыя разнастайныя. Як кажуць арганізатары, гэта было зроблена спецыяльна, каб пачуць розныя пункты гледжання на праблему. Напрыклад, у дыскусіі на тэму ўключэння моладзі ў рэалізацыю Мэтаў устойлівага развіцця ўдзельнічалі намеснік міністра замежных спраў Беларусі Валянцін Рыбакоў, прадстаўнік ЕС у Беларусі Андрэа Вікторын, Санака Самарасінха, прадстаўнік беларускіх НДА і студэнты БДУ.
Дыскутавалі аб важных праблемах і ў менш афіцыёзнай форме. Напрыклад, пра праблему ВІЧ/СНІД казалі гуляючы. Удзельнікам дыскусіі раздалі ролі: мама, тата, чалавек з ВІЧ, дырэктар школы і інш. Затым відэакейсы з фільма “Вышэй за неба” ўдзельнікі разбіралі не са сваёй асабістай пазіцыі, а з пазіцыі сваіх герояў. Пазней валанцёры паказалі форум-спектакль на тэму стыгматызацыі людзей, якія жывуць з ВІЧ, дзе фінал гісторыі павінны былі вызначыць самі гледачы.
Сярод удзельнікаў дыскусіі была і тэлевядучая Святлана Бароўская, якая паўгода таму стала паслом добрай волі Аб’яднанай праграмы ААН па ВІЧ/СНІДу (ЮНЭЙДС).
– З кім бы я ні размаўляла, я па-ранейшаму сустракаю людзей, якія лічаць, што ВІЧ/СНІД – гэта чума, што гэта безнадзейна. І я не ведаю, як дакрычацца, – аднаго майго голасу не хапае. Праца вядзецца вельмі актыўная, гэты цягнік таму доказ – любыя спосабы добрыя, каб дагрукацца да людзей, – кажа тэлевядучая. – Мая задача як пасла добрай волі – аб’ядноўваць тых, хто прымае рашэнні, з тымі, хто закрануты праблемай. Быць своеасаблівым медыятарам. І ў працы ўжо ёсць невялікія перамогі.
Як распавядае Святлана, паслом добрай волі яна стала нечакана нават для сябе.
– Я ўдзельнічала як медыйны чалавек у розных мерапрыемствах ААН. А потым мне прапанавалі стаць паслом. Я пагадзілася: адчуваю, што магу нешта зрабіць, чымсьці дапамагчы ў гэтым кірунку. Зараз гэтая грамадская праца займае ў мяне траціну часу. Напрыклад, шмат маю зносін з людзьмі, якія жывуць з ВІЧ, ты ім проста не можаш адказаць: “Паслухай, у мяне цяпер на цябе няма часу”.
Пасол па добрай волі
Усяго ў Беларусі сёння чатыры паслы добрай волі розных арганізацый ААН. Святлана Бароўская, як гаварылася вышэй, прадстаўляе Аб’яднаную праграму ААН па ВІЧ/СНІДу (ЮНЭЙДС), Уладзімір Пугач, лідар гурта J:Морс, – ЮНІСЕФ. Спявачка Іскуі Абалян – пасол добрай волі Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў (УВКБ ААН), а біятланістка Дар’я Домрачава – пасол добрай волі Праграмы развіцця ААН (ПРААН).
Дар’я Домрачава – пасол добрай волі ААН. Фота: Дзмітры Брушко, TUT.BY
– Ёсць паслы нацыянальныя, як Святлана Бароўская або Дар’я Домрачава, ёсць рэгіянальныя, напрыклад, Вера Брэжнева – пасол ЮНЭЙДС ва Усходняй Еўропе і Цэнтральнай Азіі, а ёсць глабальныя, напрыклад, як Вікторыя Бэкхэм ці Шарліз Тэрон, – распавядае Вера Ільянкова, каардынатар праграм ЮНЭЙДС у Беларусі. – Звычайна пасламі добрай волі становяцца вядомыя людзі, у якіх ёсць свая аўдыторыя, прыхільнікі, якія за імі сочаць. Задача амбасадараў складаецца ў тым, каб даносіць ідэі арганізацыі, якую яны прадстаўляюць, да простых людзей і тых, хто прымае рашэнні ў дзяржаве. І наадварот: паслы павінны камунікаваць з людзьмі, якія закрануты праблемай, даносіць іх бачанне сітуацыі да тых, хто прымае рашэнні.
“Калі я пачынаў гэты праект, у мяне не было нават долара на яго”
Сёння, 24 кастрычніка, ААН святкуе 70 гадоў з дня свайго заснавання. І кіраўнік арганізацыі ў нашай краіне, Санака Самарасінха, можа назваць мноства прычын, чаму беларускае прадстаўніцтва адзначае юбілей менавіта так, на рэйках.
Фота: Вадзім Заміроўскі, TUT.BY
– Па-першае, я вельмі люблю цягнікі, яшчэ з самага дзяцінства, – распавядае Санака. – Ёсць яшчэ адна прычына. Неяк, 16 гадоў таму, я знайшоў брашуру аб тым, як некалькі сотняў жанчын паехалі з Варшавы ў Пекін на цягніку на канферэнцыю аб гендарнай роўнасці. І ўсе свае ўражанні ад паездкі яны запісалі ў брашуру. Гэтая гісторыя мне вельмі спадабалася! І я заўсёды марыў здзейсніць падобнае. У Беларусі я як прадстаўнік ААН ужо тры гады, і два з іх я выношваў план увасаблення сваёй мары.
Акрамя асабістых, у Санака ёсць і цалкам аб’ектыўныя тлумачэнні з’яўлення праекта “Экспрэса ААН-70”:
– Зараз, я думаю, лепшы час для яго. Усё склалася як найлепш. У верасні прэзідэнт Беларусі ўпершыню за доўгі час наведаў Нью-Ёрк, дзе падпісаў Мэты ўстойлівага развіцця да 2030 года. Гэты дакумент, дарэчы, упершыню ў гісторыі падпісалі лідары абсалютна ўсіх краін свету – ніхто не адмовіўся! Да таго ж у гэтым годзе мы святкуем юбілей: 70 гадоў ААН. Калі б мы правялі такую акцыю ў мінулым годзе, было б ужо не тое – 69 не так прыгожа гучыць!
Фінансуюць праект разнастайныя спонсары і неабыякавыя людзі. Бюджэт праекта, кажа Самарасінха, падлічыць вельмі цяжка.
– Праўда, я сам не ведаю дакладнай лічбы! Калі я пачынаў гэты праект, у мяне не было нават долара на яго. Мне ўсё казалі: “Ты вар’ят, гэта немагчыма”. Але калі ў цябе ёсць выдатная ідэя, у якую ты верыш, і добрая каманда – усё рэальна. Мы знайшлі спонсараў. Нам моцна дапамагаюць мясцовыя ўлады, НДА і нават простыя людзі.
У 22.00 экспрэс прыбыў у Гродна. Фота Уладзіслаў Кавалеўскі, TUT.BY
Гэтым тыднёвым падарожжам па гарадах Беларусі на цягніку ААН Санака хоча прыцягнуць увагу замежнікаў да нашай краіны. Беларусь, кажа ён, рэдка мільгае ў замежных СМІ – пра яе мала хто ведае. А ў тых, хто ведае, часта складваецца няправільнае ўяўленне пра яе, таму ён спадзяецца паказаць замежным гасцям сапраўдную Беларусь.
– Але галоўная мэта – гэта пазнаёміцца з беларусамі і навучыць іх крытычна думаць, задумвацца аб глабальных праблемах і шляхах іх вырашэння. І тады мы не проста захаваем наш свет, але і зробім яго нашмат лепш!
Новыя обязацельствы
Цягнік у Гродне сустрэлі з радасцю. Фота Уладзіслаў Кавалеўскі, TUT.BY
Гродна сустрэў цягнік ААН песнямі і танцамі. І прама тут, у холе чыгуначнага вакзала, адбылося падпісанне Дэкларацыі прыхільнасці мэтам ўстойлівага развіцця. Падпісанне гэтага дакумента ў кожным абласным горадзе, мабыць, самая галоўная задача ў маршруце гэтага падарожжа. Ім гарадскія ўлады абяцаюць, што будуць старацца дасягнуць ўсе 17 мэтаў устойлівага развіцця, прынятыя 25 верасня на Генеральнай Асамблеі ААН.
Дэкларацыю падпісалі Уладзімір Краўцоў, Карэн Дадуран і Жужанна Якаб. Фота Уладзіслаў Кавалеўскі, TUT.BY
Да Мэтаў устойлівага развіцця ААН адносяцца наступныя: ліквідацыя галечы, голаду, забеспячэнне добрага здароўя і дабрабыту людзей, якаснай адукацыі, гендарнай роўнасці, доступ да чыстай вады і санітарыі, танная і чыстая энергія, годная праца і эканамічны рост, індустрыялізацыя, інавацыі і інфраструктура,
памяншэнне няроўнасці, устойлівыя гарады і населеныя пункты, адказнае спажыванне і вытворчасць, барацьба са зменай клімату, захаванне марскіх экасістэм, захаванне экасістэм сушы, мір, правасуддзе і эфектыўныя інстытуты, а таксама партнёрства ў рамках устойлівага развіцця.
На гарадзенскім вакзале Дэкларацыю падпісалі старшыня Гродзенскага аблвыканкама Уладзімір Краўцоў, намеснік рэгіянальнага дырэктара Фонду ААН у галіне народанасельніцтва (ЮНФПА) па краінах Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі Карэн Дадуран і дырэктар Еўрапейскага рэгіянальнага бюро СААЗ Жужанна Якаб.
– Ведаеце, гэта ўсё вельмі сімвалічна. У маёй мове “Гродна” значыць “зялёны”, а гэта – сады, зеляніна і гародніна – найлепшы прыклад устойлівага развіцця для нас! – сказала Жужанна, перш чым падпісаць Дэкларацыю.