Самалёт з Бермудаў, абеды з “Вены” і экзамены ў Англіі: адзін дзень з жыцця Гродзенскага аэрапорта
Уваход для пасажыраў застаўся ў баку. Гэтым разам праходзім у аэрапорт са службовага ўваходу
У будынку аэрапорта размяшчаецца большасць спецыяльных служб гарадзенскага філіяла “Белаэранавігацыі”, які абслугоўвае аэрапорт.
Будынак аэравакзала пачалі будаваць за савецкім часам, у сярэдзіне 80х, але так і не скончылі. Зараз яго беспаспяхова спрабуюць прадаць з аўкцыёну. Тым не менш, пасажыры маюць усе неабходныя выгоды і праходзяць усе патрэбныя працэдуры перад палётам. Залы чакання абсталяваны кандыцыянерамі, ёсць кавярня і тэлевізар, можна скарыстацца з пакою маці і дзіцяці.
Летні “назапашвальнік” – тут пасажыры бавяць час да пасадкі ў самалёт
Зона абмежаванага доступу
Супрацоўнікі аэрапорта праходзяць на працу праз КПП. Першай тут з’яўляецца дзяжурная змена – каб праверыць і падрыхтаваць узлетна-пасадачныя палосы і астатнія элементы лётнага поля ды пазнаёміцца з планам палётаў на дзень.
Праверка дакументаў пры ўваходзе на тэрыторыю аэрапорта – абавязковая працэдура. Спраўдзіўшы мой дазвол, Пётр Швабовіч выпісвае пропуск
Ад гэтага месца і моманту патрапляеш адразу ў іншае вымярэнне часу. Незалежна ад зімовага ці летняга перыяду, у авіяцыі карыстаюцца сусветным каардынаваным часам – UTS. Ад нашага мясцовага ён розніцца на тры гадзіны ў меншы бок.
Але мінуць КПП яшчэ не азначае атрымаць дазвол выконваць працу. Спецыялістам, што маюць дачыненне да абслугоўвання самалётаў і забеспячэння палётаў, трэба прайсці медыцынскі кантроль.
У медпункце “ведаюць усе балячкі”
Старшы дыспетчар Уладзімір Любіцкі, які знаёміць мяне з жыццём аэрапорта, жартуе, што нават па вонкавым аглядзе фельдшар Ірына Дуброўская можа вызначыць стан любога супрацоўніка аэрапорта. Маўляў, “тут ведаюць усе нашы балячкі”. Усе супрацоўнікі праходзяць абавязковыя праверкі – тэст на алкаголь, праверку ціску ды іншыя. Апошнім праходзіць медкантроль кіраўнік палётаў – ён павінен упэўніцца, што ўвесь персанал атрымаў допуск да працы.
Фельшар Ірына Дуброўская расказвае, што ў медпункце не толькі правяраюць стан здароўя, але і клапоцяцца аб прафілактыцы. Зараз, у сувязі з халодным надвор’ем і павышанай небяспекай прастудных захворванняў, правялі вакцынацыю персаналу ад грыпу
Калі пасажырам патрэбна медыцынская дапамога, іх таксама скіроўваюць сюды.
Добрая памяць – прафесійная неабходнасць
Наступная абавязковая працэдура перад пачаткам палётаў – інструктаж дзяжурнай змены. У зале, дзе ён праводзіцца, кожны спецыяліст мае сваё месца.
Уладзімір Любіцкі падыходзіць да крэслаў і расказвае, дзе знаходзяцца месцы аэродромшчыка, электрыка, метэаролага, дыспетчарскага састава. Правілаў размяшчэння няма, проста за шмат год склалася традыцыя
Інструктаж заўсёды праводзіцца з гуказапісам. Але я маю магчымасць упэўніцца, што запісваюць не толькі прыборы – Віктар па памяці паўтарае змест ранішняй планёркі амаль цалкам. Успамінае, якія прагнозы даваў на бліжэйшыя гадзіны першы сіноптык, які аэрадром для палётаў на сёння вызначаны як запасны, як інжынер аэрадромнай службы характэрызаваў стан лётнага поля і што дзяжурны дыспетчар казаў пра планаваныя палёты і вышыні. Добрая памяць – прафесійная неабходнасць.
Перад інструктажом кіраўнік палётаў абавязкова наведвае сіноптыка. Тамара Дзідэнка расказвае, як складаюцца зводкі надвор’я. Паказвае карты, распавядае пра разлікі вятроў на вышынях: “Тут падходзіць фронт, гэта трэба ўлічваць ужо сёння, а ўплыў гэтага “грабеньчыка” пакуль не істотны, яго адчуем толькі заўтра”.
Інфармацыя для прагноза складаецца з дадзеных многіх метэастанцый і фіксуецца на адмысловых картах
Лётныя экіпажы перад вылетам таксама сіноптыкаў не мінаюць. Яны прыходзяць асабіста ўдакладніць метэаабстаноўку.
Першасны ўзровень кіравання палётамі -брыфінг. Сюды прыходзяць пілоты, каб далажыць пра гатоўнасць экіпажа і даведацца ад дыспетчара пра абмежаванні ці асаблівасці руху на час перад палётам.
Зараз на змене дзяжурны дыспетчар Марыя Вячорка. Раней яна сама была лётчыцай і камандзірам самалёта АН-2, а пазней змяніла кваліфікацыю, і працягвае працаваць у аэрапорце. Выдаўшы экіпажам неабходныя указанні і інструкцыі, яна абавязкова зычыць экіпажу шчаслівага палёта
Радыёбюро – пункт сувязі з цэлым светам
Зараз дзяжурыць на змене Яўген Палуян. Гэта ён будзе прымаць і расшыфроўваць паведамленні, якія не спецыялісту ад авіяцыі пададуцца кітайскай граматай
Разглядаючы прынятую мінулай ноччу тэлеграму з лічанымі радкамі тэксту, цяжка паверыць, што ў іх змяшчаецца інфармацыя пра запыт самалётам дазволу на выкарыстанне беларускай паветранай прасторы, марка паветранага судна, яго маршрут, бартавы нумар і эшалон руху. У доўгім шэрагу расшыфраванай адмыслова для мяне інфармацыі прыцягвае ўвагу слова “Бермуды” – менавіта ў палёце з гэтых загадкавых выспаў самалёт Іл-76 запытваў дазволу на пасадку ў гарадзенскім аэрапорце.
Іл-76, што на шляху з Бермудскіх выспаў запрасіў пасадку для дазапраўкі на гарадзенскім аэрапорце, рыхтуецца да палёту
Вялікія самалёты перавозяць самыя розныя грузы: ад пародзістых коней і свежых кветак, да тэхнікі і спецыяльнага абсталявання. Часта здараецца, што дазвол на пасадку запытваюць самалёты бізнес-класу. Такія выкарыстоўваюць замежныя бізнесмэны, калі прылятаюць у Гродна па справах.
Побач з пальмай тэхніка працуе лепш
Наступны пункт нашага падарожжа па аэрапорце – участак электрычнага і радыётэхнічнага забеспячэння палётаў.
Дзяжурны інжынер Віктар Кандратовіч не толькі сочыць за працай абсталявання і дыстанцыйна кіруе апаратурай у розных месцах аэрапорта, але таксама трымае сувязь з усімі, хто знаходзіцца на лётным полі
Разам са складаным абсталяваннем звяртаюць на сябе ўвагу і экзатычныя расліны: велізарная пальма, мандарынавае дрэва з мноствам пладоў і буйны лаўровы куст. Віктар Кандратовіч лічыць, што ў прысутнасці жывой прыроды і людзям і тэхніцы весялей працуецца
Віктар расказаў, што дрэвы тут ужо многа гадоў – хтосці з ранейшых службоўцаў прынес саджанец мандарына, а пальму, што зараз вышэйшая за яго, Віктар асабіста гадоў 15 таму прывёз зярняткам з адпачынку ў Ялце.
Пакойчык пад замком
Амаль заўсёды замкнёным застаецца памяшканне, дзе ўсталявана сістэма аўтаматычнай фіксацыі інфармацыі. “Запісваецца ўсё, што тычыцца палётаў”, – тлумачыць старшы дыспетчар Уладзімір Любіцкі. Пры неабходнасці можна аднавіць “карцінку” ці запіс эфірнай сувязі з любога моманту.
Дзмітрый Парцянікаў і Уладзімір Любіцкі праглядаюць запісы аўтаматычнай сістэмы фіксацыі інфармацыі
Дзмітрый Парцянікаў, тэхнік па радыёлакацыі і навігацыі, удакладняе, што па правілах запісы трэба захоўваць не менш за месяц, але аб’ем памяці сістэмы дазваляе захоўваць інфармацыю нават за некалькі гадоў. Маё пытанне пра тое, ці бываюць ў эфіры жарты, падаецца не да месца – тут, кажуць, не жартуюць – ўсё сур’ёзна.
Траціна дыспетчараў – дзяўчаты
Вышэй за ўсіх у аэрапорце працуюць дыспетчары кіравання паветраным рухам. Мноства святла, што ідзе ад суцэльных вялізных вокнаў, амаль асляпляе пасля цемнаватага калідора. Чарговае прыемнае здзіўленне: амаль трэцяя частка гарадзенскіх дыспетчараў – дзяўчаты, нядаўнія выпускніцы акадэміі грамадзянскай авіяцыі.
Юля Цітова і Вікторыя Марозава распавялі, што працуюць больш за год і ўжо атрымалі допуск на самастойную працу – на дыспетчарскім пункце малой авіяцыі.
Юля знаёміць мяне з зонай адказнасці на сваім працоўным месцы – гэта ад зямлі да 1100 метраў па вышыні, а па працягласці – уся Гродзенская вобласць
За другім пультам працуе Уладзіслаў Карчэўскі. Яго дыспетчарскі стаж – больш за 30 гадоў. Ён расказвае, што дыспетчар працуе ад моманту запуску рухавікоў самалёта да выхаду з зоны кантролю па гарызанталі ці па вышыні.
Уладзіслаў Карчэўскі зараз вядзе самалёты АН-2, што выконваюць трэніровачныя палёты. У адрозненні ад звычайных рэйсаў, тут пастаянна змяняецца профіль, курс і вышыня палёта і патрабуецца пастаянная ўвага дыспетчара
Кіраўнік палётаў Алег Завадскі расказаў, што яго шлях у неба пачаўся з маленства. Сваёй другой кніжкай пасля буквара ён называе “Кнігу маленькіх камандзіраў”, дзе ўвагу прыцягвалі найперш самалёты. Выбар на карысць грамадзянскай авіяцыі Алег зрабіў у больш сталым узросце і цалкам свядома
У Алега Завадскага з небам звязана і сям’я. Брат і пляменнік – лётчыкі, сястра – авіяцыйны інжынер, дачка – сіноптык. Аднойчы нават прыйшлося на сваім дыспетчарскім пульце весці самалёт, якім кіраваў брат. На пытанне, ці было тым разам страшна працаваць, Алег толькі ўсміхаецца: “Страх адчуваў толькі калі першы раз сеў за пульт і на маніторы замест камп’ютарных метак з’явіліся сапраўдныя самалёты”. Потым страх адыходзіць, яго месца займае спакойная адказнасць.
Экзамены здаюць у Англіі
Адказнасць і пастаянная сканцэнтраванасць – неад’емная частка прафесіі. Алег кажа, што праца дыспетчара ў Гродне, дзе самалётаў менш, не лягчэй чым у калегаў з буйных аэрапортаў. Кваліфікацыя патрэбна аднолькавая, бо ў адсутнасць актыўнага руху нават цяжэй утрымліваць увагі. Таму і пастаянныя трэніроўкі зразумелыя – яны дазваляюць напрацоўваць хуткасць рэакцыі і ўстойлівасць да стрэсаў.
Апроч трэніровак, многа ўвагі надаецца і тэхнічнай вучобе персанала – праверка ведаў правіл і інструкцый прадугледжваецца двойчы на год, допуск да працы на новым узроўні даецца па выніках экзаменаў, а ўдасканальваюць англійскую і здаюць моўныя экзамены гарадзенскія дыспетчары ў Англіі.
Дыспетчары кіравання паветраным рухам з Гродзенскага аэрапорта вядуць перамовы з экіпажамі самалётаў на рускай і англійскай мовах. Узровень валодання англійскай мовай яны пацвярджаюць у Англіі
Аднак, нягледзячы на наяўнасць правіл і прапісаных алгарытмаў рашэння розных задач, гэта праца патрабуе і пастаяннага прыняцца рашэнняў у адпаведнасці са зменлівымі знешнімі абставінамі. Удакладніць схемы выхаду, вектарна задаць курс, улічыць мясцовыя ўмовы і вецер – усе гэтыя фактары таксама ў зоне адказнасці дыспетчараў. Камп’ютар хоць і дапамагае, але цалкам замяніць чалавека не можа.
Заўжды ў гарачым рэзерве
Трохі ў баку ад адміністратыўнага будынка аэрапорта месціцца аварыйна-ратавальная станцыя. На вышцы ўвесь час знаходзіцца назіральнік, што сочыць за ўзлётамі і пасадкамі самалётаў, і ў выпадку патрэбы аддасць каманду дзяжурнаму аварыйна-ратавальнаму разліку на тэрміновы выезд.
Кіраўнік службы, Сяргей Прохар распавядае, што ў гарачым рэзерве заўсёды стаяць два спецыялізаваныя пажарныя аўтамабілі з запасам вады і пенаўтваральніка, а дзяжурныя разлікі ў любы час гатовыя да прыняцця паветраных судоў. Мінулай ноччу, калі садзіўся Іл-76, 11 чалавек кантралявалі пасадку на выпадак пазаштатнай сітуацыі.
Рэальных пажаранебяспечных сітуацый на аэрадроме ў Гродне ніколі не было, аднак практычныя заняткі з іх адпрацоўкай тут праводзяцца рэгулярна
Што тычацца працы ў надзвычайных сітуацыях, то мінулым летам ратавальнікам даводзілася тушыць узгаранне травы паблізу аэрадрома і пажар жылога дома ў Абухаве.
Асенізатарская машына – самая прыгожая і далікатная
Яшчэ адну таямнічую старонку з жыцця аэрапорта адкрывае Сяргей Барданкоў з транспартнай службы. Тут знаходзяцца машыны, якія абслугоўваюць самалёты і лётнае поле. З асаблівым гонарам паказвае ён асенізатарскую машыну. Для аэрапорта гэта – жыццёвая неабходнасць. Яна абсталявана магутнай вакумнай помпай і сістэмай прамыўкі, што дазваляе за лічаныя хвіліны вычысціць прыёмныя бакі самалёта без непасрэднага ўмяшальніцтва чалавека.
Сяргей Барданкоў называе асенізатарскую машыну “прыгожай і далікатнай”. “Берагу яе, як Кашчэй сваё жыццё”, – кажа ён
Памеры снегаўборачных машын на першы позірк здзіўляюць, але вялікая магутнасць усёй тэхнікі ў аэрапорце апраўданая. Працаваць заўжды прыходзіцца ва ўмовах дыфіцыту часу, а магутнасцю забяспечваецца хуткасць
Палёты ў Бургас і Анталію, а харчаванне з “Вены”
Старшы дыспетчар Уладзімір Любіцкі расказвае, што летам з Гродна лятаюць рэгуляргныя рэйсы ў Калінінград, у мінулым годзе з’явіліся таксама чартарныя палёты ў Балгарыю – Боінг 737 авіякампаніі “Белавія” дастаўляў пасажыраў у Бургас. Ужо наступным летам геаграфія вылетаў з Гродна пашырыцца, адкрыецца рэйс у турэцкую Анталію. Уласнай сталовай у аэрапорце няма, таму, калі на чартары патрабуецца харчаванне, яго прывозяць з горада. Аэрапорт мае дамову з рэстаранам “Вена” – менавіта там камплектуюць індывідуальныя наборы ежы для гарадзенскіх пасажыраў.
Гродзенскі аэрапорт з боку ўзлётна-пасадачнай паласы
Здымкі аўтаркі