“Расатам” заменіць корпус рэактара для Астравецкай АЭС, калі Беларусь гэтага запатрабуе
З-за інцыдэнту на БелАЭС Літва ўручыла ноту і папрасіла дапамогі ў Бруселя
Аляксандр Лакшын распавёў падрабязнасці інцыдэнту на БелАЭС. Паводле яго слоў, у ноч з 9 на 10 ліпеня адна з субпадрадных арганізацый, занятых на будаўніцтве БелАЭС, перамяшчала корпус рэактара з аднаго лажамента на іншы (работы праходзілі за межамі рэактарнага аддзялення). Корпус планавалася перамясціць прыкладна на 10 метраў, не змяняючы яго гарызантальнага становішча. Аднак субпадрадчык парушыў інструкцыю па страпоўцы грузаў, таму корпус перакасіўся пры ўздыме.
На вышыні каля 4 метраў паўстала няспраўнасць пад’ёмнага крана. З-за гэтага корпус заставаўся ў падвешаным стане больш за паўгадзіны. Увесь гэты час перакос паступова павялічваўся. У выніку канструкцыя праслізнула па кроквах і павісла дыяганальна, сутыкнуўшыся з зямлёй.
Хуткасць руху корпуса па кірунку да зямлі не перавышала хуткасці пешахода. Таму нельга казаць, што канструкцыя ўпала або стукнулася, лічыць Аляксандр Лакшын.
– На працягу працэсу вялася няспынная відэаздымка і забяспечвалася рэгістрацыя сілаў на гаку крана. Нават у момант дотыку зямлі асноўная вага вырабу – больш за дзве траціны – утрымлівалася кранам.
Па словах топ-мэнэджара, пра інцыдэнт не расказвалі, таму што ён не стаў прычынай ніякага шкоды.
– У атамнай галіне ёсць выразныя рэгламенты і правілы, якія вызначаюць, што з’яўляецца падзеямі, пра якія трэба інфармаваць наглядныя органы і грамадскасць. Яны апісваюць памер шкоды або ўздзеяння на персанал, абсталяванне і навакольнае асяроддзе. У дадзеным выпадку ніякага падзеі, што прывяла да якой-небудзь шкоды, не адбылося. Максімум, пра што можна казаць – што сцерлася фарба на корпусе, – сказаў Лакшын.
Максімальная нагрузка на корпус [падчас інцыдэнту] была значна ніжэй за дапушчальную. Больш за тое, яна была ў 1,5 разы ніжэй нават той нагрузкі, якую корпус здольны вытрымаць ў рэжыме нармальнай эксплуатацыі на працягу 60 гадоў. Гэта даказваюць паказанні прыбораў і разлікі, заявіў Лакшын.
– Тым не менш, каб зняць любыя магчымыя сумневы заказчыка, мы вырашылі правесці дадатковыя даследаванні. Спецыялісты галоўнага канструктара рэактарнай устаноўкі ОКБ «Гідрапрэс» і вытворцы корпуса завода «Атоммаш» выканалі кантрольныя вымярэння, уключаючы ўльтрагукавы кантроль металу і дэфектаскапію зварных злучэнняў. Яны пацвердзілі, што ніякіх зменаў стану корпуса не адбылося.
Вынікі даследаванняў перададзены заказчыку – РУП «Беларуская АЭС». У «Расатаме» перакананыя, што тэхнічных перашкод для выкарыстання корпуса няма.
– Але мы разумеем, што разам з прыярытэтам бяспекі і надзейнасці яшчэ адным найважнейшым умовай развіцця атамнай энергетыкі з’яўляецца грамадская прымальнасць. Дапускаем, што заказчык можа прыняць рашэнне не ўжываць гэты корпус, каб пагасіць хвалю чутак і ажыятаж сярод часткі насельніцтва, – сказаў Лакшын. – Калі такое рашэнне будзе прынята, мы гатовыя яго ўлічыць.
Калі беларускі бок вырашыць замяніць корпус, то на першым блоку будзе ўсталяваны корпус рэактара, які прызначаўся для другога блока. Яго выраб цяпер завяршаецца.
– Але гэта рашэнне заказчыка, вядома, прывядзе да некаторага зруху графіка будаўніцтва энергаблока, – дадаў топ-менеджар «Расатама».
Субпадрадная арганізацыя, якая парушыла інструкцыю і дапусціла перакос корпуса, пакараная. Работнікі, вінаватыя ў парушэнні, адхілены ад выканання абавязкаў і больш ніколі не будуць дапушчаныя да работ на атамных аб’ектах «Расатама».
– Але, падкрэсліваю, не таму, што адбылося нешта з корпусам. Іх памылка па факце прывяла да спынення мантажу абсталявання. Больш за тое, у інфармацыйным полі паўсталі сумневы ў мэтазгоднасці выкарыстання гэтага корпуса, што як мінімум з’яўляецца рэпутацыйнага уронам. Вось у чым віна гэтых людзей і ў цэлым субпадраднай арганізацыі, – патлумачыў Аляксандр Лакшын.
Нагадаем, 25 ліпеня ў інтэрнэце сталі распаўсюджвацца чуткі, што падчас выпрабавальнай устаноўкі 334-тонны корпус рэактара для астравецкай АЭС паваліўся на зямлю з вышыні 2-4 метраў. Адбылося гэта яшчэ 10 ліпеня, аднак Міністэрства энергетыкі Беларусі пракаментавала сітуацыю толькі праз 2 тыдні.
У ведамстве паведамілі, што мела месца «няштатная сітуацыя», не патлумачыўшы, у чым яна заключалася. Мінэнерга запэўніла, што заказчык праекта, РУП «Беларуская АЭС», неадкладна запатрабаваў у генпадрадчыка, расійскага АТ «Атамбудэкспарт», усе дакументы і звесткі па інцыдэнце і аналізуе сітуацыю.
Да гэтага часу чуткі пра інцыдэнт дайшлі да Літвы, і на іх адрэагавала прэзідэнт Даля Грыбаўскайтэ. Яна заявіла, што «Беларусь сыходзіць ад адказаў на пытанні пра бяспеку, не жадае пусціць назіральнікаў».
28 ліпеня літоўскі ўрад уручыў беларускаму дыпламату ноту ў сувязі з няштатнай сітуацыяй. З пачатку года гэта ўжо трэцяя нота ад Літвы з нагоды БелАЭС.