Гукавае княства Юрася Панкевіча
Вакол мяне (а я доўга не мог да гэтага прызвычаіцца) ляжаць, адпачываючы перад напружанай працай, дуды. Кожная з гэтых ганарлівых прыгажунь ззяе адмысловым хараством, кожная мае адметны голас, а між іх, усміхаючыся праз бараду, сядзіць уладар гэтага гукавога княства, майстар старажытных інструментаў Юрась Панкевіч.
Цягнецца размова, а за вокнамі зіхціць фарбамі і гукамі вясна, якую адчуваеш па-сапраўднаму толькі далёка ад абрыдлага мігценнямі гораду.
– Ты, Юрась, сталічны жыхар, чалавек, які атрымаў тэхнічную адукацыю, павінен быў стаць інжынерам, што прымусіла цябе так кардынальна змяніць і напрамак прафесійнай дзейнасці, і месца жыхарства?
– Проста спадабаліся дуды. Захацелася не толькі граць, але і зрабіць самому, зрабіў – спадабалася. І вырашыў прысвяціць сябе любімай справе, а не хадзіць на працу да кагосьці.
– Раскажы пра дуду беларускую і мясцовых дудароў.
– Пра гэта шмат ужо напісана ў сеціве, таму не буду чарговы раз паўтарацца. Пачынальнікамі адраджэння дуды былі Лось, Пузыня, Гром. Захапіўся адзін харызматычны чалавек, іншыя пачулі – захапіліся і так пачалося. Я, асабіста, патрапіў у майстэрню да Тодара Кашкурэвіча. Спачатку зрабіў сабе дуду, потым набыў станок, пачаў рабіць іншым…
>
–Ты з’яўляешся заснавальнікам гурта «Testamentum Тerrae», раскажы, калі ласка, пра свой гурт.
–Пачалося ўсё з 2003 году, калі ў мяне з’явілася дуда, пачалі граць, перайгравалі «Старога Ольсу», вучыліся на простых мелодыях: «Саўка ды Грышка», «Мой дзядзька дуднік быў», дайграліся да першага альбому, патрапілі на дударскі фэст. Зараз ужо запісалі другі альбом, які хутка будзе выдадзены.
– Чым другі альбом адрозніваецца ад першага?
– Першы альбом складаўся з матэрыялу, адрознага ад рэпертуару гурта «Стары Ольса» , мы склалі свой і запісалі. Да другога альбому падышлі больш сур’ёзна, бо захапіліся фалькларыстам Міхалам Федароўскім, а менавіта яго працай «LUD BIELARUSKI NA RUSI LITEWSKIEJ» , не адрэдагаванай савецкай цэнзурай, і ўвесь альбом склалі з песень гэтага выдання. Кожную кампазіцыю там можна знайсці. Зайгралі мы, вядома, не аўтэнтычна, а больш як нам на сэрца клалася: дзесьці атрымалася ў больш вольным варыянце, дзесьці вельмі падобна да арыгіналаў. Другі альбом – гэта перліны спадчыны, якія мала хто падбіраў.
– Вось ты кажаш: гэта больш аўтэнтычна, гэта – менш аўтэнтычна. Па чым гэта вызначаецца, як адрозніць аўтэнтычную музыку?
– Гэта пытанне да людзей навукі, якія займаюцца вывучэннем традыцыі, рэканструкцыяй музыкі. Мой гурт не ставіў на мэце дасягнуць менавіта аўтэнтычнага гучання, і гэта даволі цяжка зрабіць, бо мы ўспрымаем свет праз прызму свайго часу. Але і праз гэтую трансфармаваную музыку можна дакрануцца да сваіх каранёў.
– Тваё жыццё звязана з беларускім фальклорам, як бы ты ў некалькіх словах ахарактарызаваў яго?
– Кажуць, што ў нашай краіне, як нідзе, зарыта безліч скарбаў, гэтак можна ахарактарызаваць і наш фальклор, а менавіта музыку, якая ў большасці ляжыць некранутая, але спадзяюся, што на месца «калгасным» скокам прыйдуць сапраўдныя шляхетныя вечарыны. Шляхетная эмоцыя – вось, што згублена і пакуль спачывае ў зямлі. Музыка, традыцыя, фальклор дасць нам гэта.
Фота на застаўцы Юрася Панкевіча
Фота мастака: А.Бурсаў