«Они все время одни в кроватках». Как работает единственная в Беларуси больничная няня для малышей-сирот

«Они все время одни в кроватках». Как работает единственная в Беларуси больничная няня для малышей-сирот

Ірына Новік, журналістка “Твайго стылю”, спецыяльна для часопіса “Имена” паназірала за “эксперыментальнай” няняй і зразумела: такіх нянь у Беларусі трэба відавочна больш.

 

Ідэю няні для дзяцей, якія засталіся без бацькоў, прывезла з Санкт-Пецярбурга валанцёр Чырвонага Крыжа Соф’я Бяляўская. Яна псіхолаг, і раней працавала ў адным з пецярбургскіх дзіцячых дамоў. У гэтым горадзе сацыяльныя няні ў дзіцячых бальніцах працуюць ужо некалькі гадоў, цяпер іх каля паўсотні, і аплачваюць іх працу дабрачынныя арганізацыі. Пераехаўшы жыць у Гродна, Соф’я прапанавала знайсці нянь і для дзяцей у гарадзенскіх шпіталях. Адборам кандыдаткі на гэтае месца займалася таксама яна. Жанна Заблодская працуе на новай пасадзе больш за год.

 

Каб пагутарыць з незвычайнай няняй, прыходжу ў бальніцу ў 11 раніцы, калі дазволеныя наведванні. Жанна вось-вось павінна з’явіцца. Пакуль чакаю, назіраю такую ​​карціну. Маладая жанчына выводзіць з палаты хлопчыка:

 

– Вось зайшоў да нас , – кажа яна мужчыну, які стаяў побач у накінутым на плечы белым халаце. Падводзіць малога да дзвярэй насупраць:

 

– Ты тут спіш? Тут твая палата?

 

Малы (пасля я даведаюся, што яго завуць Ягорка) маўчыць. Яму каля двух гадоў і размаўляць ён амаль не ўмее. Жанчына адпускае яго руку, ён сыходзіць па калідоры далей, адварочваючыся ад дзвярэй палаты №13.

 

– Трэба ж, і не шукае ніхто, – уключаецца ў размову мужчына.

 

– Ён дзетдомаўскі, – тлумачыць жанчына, і сыходзіць у іншую палату, дзе яе чакае сваё ​​дзіця.

 

 

Сёння ў пульманалагічным аддзяленні для дзяцей-сірот з дома дзіцяці адведзена дзве спецыяльныя палаты: №13 і №14. У кожнай – дзіцячыя ложкі і пеленальныя сталы. Сюды змяшчаюць пацыентаў да 4-5 гадоў. Старэйшых размяшчаюць у агульных палатах, дзе ляжаць дзеці з горада разам з мамамі.

 

Праз некалькі хвілін з’яўляецца Жанна. Яна трымае на руках аднаго малога, якому гады паўтара. Другі, такі ж, ідзе побач, раз-пораз адцягваючыся на мноства цікавячых яго прадметаў. Ідуць павольна. Жанна чакае, пакуль маляня паглядзіць на тое, што яго зацікавіла, потым падыходзіць і кліча да сябе, бярэ за руку – яны робяць разам некалькі крокаў.

 

Жанна вядзе маленькага Пецю ў аддзяленне.

 

Іншы хлопчык, што яшчэ нядаўна “нічыім” блукаў па аддзяленні, таксама ідзе побач з Жаннай. Яе ўвага дзеліцца адразу на траіх.

 

Жанна, Ягорка і Пеця.

 

У палаце, у якой я чакаю ўсю працэсію, спіць у ложачку яшчэ маленькая трохмесячная дзяўчынка. Алінка. Ад яе бацькі адмовіліся зусім нядаўна.

Палата для дзяцей ад якіх адмовіліся.

 

На кожнага медработніка ў аддзяленні – каля 15-ці пацыентаў, і гэта не пакідае магчымасці ўвесь час знаходзіцца з дзецьмі-сіротамі, якія часта сюды трапляюць з якімі-небудзь хваробамі.

 

 

Жанна, пазаштатная супрацоўніца Чырвонага крыжа, працуе тут сацыяльнай няняй ужо другі год. Ходзіць да сіротаў у бальніцу кожны дзень. Працуе з 9 да 13. Гэта – паўстаўкі сацыяльнага работніка па грамадзянска-прававой дамове.

 

«На кожнага медработніка ў аддзяленні – каля 15-ці пацыентаў, і гэта не пакідае магчымасці ўвесь час знаходзіцца з дзецьмі-сіротамі»

 

– Яны так мяне чакаюць, уваходжу – падскокваць пачынаюць у ложках, усміхаюцца, пазнаюць! – распавядае Жанна. – А як яны любяць, калі іх цалуюць! Проста расцвітаюць усё! Ягорка, ён ужо другі тыдзень у шпіталі, стаў маці называць… Ён… Ён усіх стаў цяпер мамай называць. А адразу – маўчаў…

 

Жанна і Алінка

 

Летам дзяцей у гэтым аддзяленні значна менш, чым у іншыя поры года. Усяго для сірот у шпіталі выдзелена 8 ложкаў. Бывае, што вясной, зімой ці восенню прыходзіцца дастаўляць дадатковыя.

 

 

Жанна мяняе малышам падгузнікі, мые і корміць іх.

 

Але яе галоўная задача, лічыць няня, – у тым, каб “супакоіць, пагуляць і пагаварыць з дзецьмі, якія пастаянна ляжаць адны ў сваіх ложках”.

 

Жанна апранае трохмесячную Аліну.

 

– Тыя, хто яшчэ не ўмее хадзіць, пастаянна ляжаць адны. А тыя, якіх у ложачку ўжо не ўтрымаеш, ходзяць па калідоры аддзялення, куды вядзе іх дзіцячае цікаўнасць, абжываюць чарговую незнаёмую прастору. Пра іх жа таксама трэба клапаціцца… Трэба патрымаць за ручкі, прылашчыць, даць тое чалавечае цяпло, якога дзецям-сіротам так не хапае.

 

 

У палаце, куды мы заходзім усе разам, няма нават крэсла. Толькі чатыры дзіцячыя ложкі. Жанна, па нейкіх толькі ёй зразумелых сігналах, вызначае, што Ягорка (які бегаў самотна па аддзяленні) хоча піць. Перапытвае малога, падае яму кубак, прытрымлівае.

 

«Тыя, хто яшчэ не ўмее хадзіць, пастаянна ляжаць адныя»

 

У гэты час Максім ужо ўцёк з палаты, а Пеця перавярнуў скрынку з цацкамі пад пеленальным столікам. Жанна ўсміхаецца, дапамагае яму выбраць адну, кажа нешта пра парадак, гладзіць па валасах, прытрымлівае за спінку.

 

 

Жанна кажа, што калі дзеці паступаюць у бальніцу, бывае шкада іх настолькі, што больш ніякіх пачуццяў не застаецца – хвароба ж нікога не ўпрыгожвае. А гэтыя дзеці – яны не такія, як хатнія.

 

– Бывае, бярэш новага малога на ручкі, абдымаеш, а ён як лялька – не адказвае, не ўмее абняць у адказ. Хатнія на працэдурах з мамамі, і мамы ўсё для іх робяць. А гэтыя дзеці рана становяцца самастойнымі. Вось з Ягоркам прыходзім на працэдуры, ён сам на інгаляцыі маску трымае, усё разумее, хоць зусім малы.

 

Ягор стаў вельмі самастойным. На працэдурах увесь час імкнецца сам трымаць інгалятар.

 

– Сучаснымі даследаваннямі ўстаноўлена: калі дзіця ўвесь час ляжыць у ложачку і глядзіць у столь, у яго развіваецца “шпіталізм” – знікае давер да свету і нават зніжаецца інтэлект, – уключаецца ў размову псіхолаг Соф’я Бяляўская. – Мама ж заўсёды бярэ дзіця на ручкі, гэта для яго вельмі важна і трэба – а тут – складаная сітуацыя, хвароба, а побач – нікога.

 

Соф’я ўспамінае, што калі прывезла ў Беларусі ідэю “няні замест мамы”, яе знаёмыя і сябры не верылі, што такое ў нас магчыма. Таму што Жанна Заблодская сёння – гэта выключэнне з усіх правілаў, эксперымент. Такія няні больш нідзе не прадугледжаны ў штатным раскладзе дзіцячых бальніц. Але настойлівасць і вера ў людзей не дазволілі Соф’і скласці рукі . Дзяўчына давала аб’яву на інтэрнэт-форумах, стала распавядала пра пошук няні, і людзі пачалі тэлефанаваць, прапаноўваць свае паслугі.

 

«Хатнія на працэдурах з мамамі, і мамы ўсё для іх робяць. А гэтыя дзеці рана становяцца самастойнымі»

 

– Прыйшлося амаль кастынг ладзіць, – распавядае псіхолаг.

 

Так і знайшлася Жанна. Праўда, заплаціць ёй нармальную зарплату сёння практычныя няма магчымасці. За сваю працу няня атрымлівае крыху больш за мільён рублёў. Вядома, дзеці маюць патрэбу ў кругласутачнай апецы, але гэта тыя выдаткі на аплату працы Жанны, якія можа сабе дазволіць Чырвоны Крыж.

 

Жанне Заблодскай – 52 гады. Яна ўвесь час усміхаецца і на пытанне пра заробак адказвае, што прыйшла працаваць няняй не з-за грошай. Раней Жанна наогул працавала ў войску, у адной з частак Гродна. Служыла на розных пасадах. Сыходзіла на пенсію як начальнік пункта сувязі.

 

– Калі я ішла на працу, салдацікі, што б яны ні рабілі, тут жа збіраліся, строіліся і хорам крычалі здалёку: “Добрай раніцы, Жанна Іванаўна!” Камандзіры некаторыя нават крыўдзіліся – “развяла тут дзіцячы сад!” А яны ж і праўда – зусім дзеці…, – смяецца Жанна. А ў перапынках паміж службай Жанна дапамагала манашкам карміць бяздомных у дабрачыннай сталовай: “Бяздомныя таксама часам такія ж наіўныя, як дзеці… Як пакрыўджаныя, злыя дзеці. Толькі яны дарослыя, іх не выправіш. Але прыняць і дапамагчы ўсё роўна трэба. Хаця б зрабіць так, каб яны не галадалі…

 

Жанна кажа, што заўсёды жыла дапамогай людзям. Калі ў сям’і памерла жонка брата, а ў хуткім часе і ён сам згарэў ва ўласным доме падчас пажару, два іх маленькія сыны засталіся без бацькоў. І Жанна з мужам забралі іх да сябе.

 

– Зараз хлапчукі ўжо дарослыя , у старэйшага сваё ​​дзіця ёсць, а мне яны ўсё роўна – дзеці. Стэлефаноўваемся кожны дзень, дапамагаем адзін аднаму, падтрымліваем, – нясмела кажа няня-мама. У бальніцу яна таксама пайшла таму, што адчувала: можа дапамагчы тым, хто без яе дапамогі не справіцца.

 

 

– Нават у самых складаных сітуацыях, калі не ведаю, як сябе павесці – іду ў храм, там і прыходзяць адказы, там і сілы з’яўляюцца, – прызнаецца Жанна. – Ведаеце, напэўна, ад мяне мала што залежыць. Калі б не дапамога звыш, я б, можа, зусім іншым чалавекам была.

 

А да жыцця ў мяне такое стаўленне: раз нешта адбываецца, значыць, гэта акурат тое, што мне цяпер трэба. Значыць, я павінна ў гэтай сітуацыі нечаму навучыцца, штосьці для сябе адкрыць. Гэта не просты збег абставін. Трэба пражыць, пайсці гэты ўрок . Вось цяпер я патрэбна гэтым дзецям.

 

Аддзяленне пульманалогіі гродзенскай бальніцы

 

Пасля выпіскі маленькія пацыенты бальніцы вяртаюцца ў дзіцячыя дамы. Каго-небудзь з іх могуць забраць у прыёмныя сем’і або пад апеку сваякоў. Магчыма, усе яны знойдуць свой ​​цёплы дом і клапатлівых дарослых, якія заўсёды будуць побач. А можа быць і так, што Жанна – апошні ў іх жыцці чалавек, які можа падарыць ім столькі цяпла.

 

Жанна і Алінка

 

Сама Жанна лічыць, што такіх нянь, як яна, у беларускіх бальніцах павінна быць больш. Хоць і ўспамінае, што спачатку сутыкнулася з насцярожаным стаўленнем персаналу бальніцы. Зараз, кажа , – пасябравалі:

 

– Я ж прыходжу не іх правяраць, а сваю працу рабіць, пра дзяцей клапаціцца. Так што і яны мяне прынялі. Цяпер наадварот, пытаюцца, ці не трэба што, дапамагаюць, падказваюць.

 

Жанна і Ягорка на процэдурах

 

Спецыялісты бальніцы працу незвычайнай супрацоўніцы сапраўды ацанілі.

 

– Тое, што з’явіўся такі чалавек, гэта вельмі добра, гэта – адвакацыя інтарэсаў дзяцей, – кажа Раманія Скамарошка, кіраўнік Гарадзенскага аддзялення Чырвонага Крыжа. – І мы, і супрацоўнікі бальніцы пераканаліся, наколькі гэта трэба і важна. І якую карысць для для ўсяго аддзялення прыносіць нават адзін такі супрацоўнік.

 

Загадчыца пульманалагічнага аддзялення Ірына Марушка кажа, што карысць ад няні адчулі не толькі дзеці з дома дзіцяці. Нават псіхалагічна астатнім мамам з дзецьмі стала лягчэй:

 

– Адна справа, калі іншае дзіця адно блукае па аддзяленні або плача ў палаце – і зусім па-іншаму, калі ёсць каму яго дагледзець. Усім у аддзяленні лепей стала.

 

Аддзяленне пульманалогіі гродзенскай дзіцячай абласной клінічнай бальніцы

 

У Чырвоны Крыж ужо звярнуліся з дзіцячай інфекцыйнай бальніцы з просьбай знайсці такога супрацоўніка і для іх. Бо туды паступаюць не толькі захварэлыя малыя з дома дзіцяці, але і тыя, каго адбіраюць з сем’яў, калі прызнаюць, што становішча дзіцяці там сацыяльна небяспечна. Перад адпраўкай у дзіцячы дом іх трэба абследаваць і, калі трэба, палячыць.

 

Як можна дапамагчы

 

– Мы планавалі, што сацыяльная няня пачне працаваць у інфекцыйным аддзяленні з гэтай вясны, але яе няма дагэтуль… – кажа Раманія Скамарошка. – Гэты год апынуўся фінансава вельмі складаным, крыніцы фінансавання нават у параўнанні з мінулым годам скараціліся. Мы бачым, што грошай проста не хопіць, каб аплаціць працу яшчэ адной няні.

 

Каб Чырвоны Крыж змог аплаціць працу Жанны і наняць яшчэ адну няню, якая зможа цэлы год працаваць у шпіталі, трэба сабраць 25 мільёнаў рублёў. У бальніцы, акрамя лекаў, дзецям патрэбныя яшчэ і памперсы, крэмы, прысыпкі, цацкі і кніжкі – як і любому дзіцяці ў любы час.

 

Вядома, адна і нават дзве няні ў бальніцы не вырашаць усіх праблем сіроцтва. Але калі сродкі на аплату яе працы знойдуцца, яшчэ дзясяткі дзяцей у лякарні не будуць моўчкі бадзяцца па калідорах або сядзець самотна ў ложках. Вясной ці восенню ў бальніцу трапляе і па дзесяць пацыентаў. Тады яшчэ адну палату аддаюць дзетдомаўскім дзецям. Як ні круці, больш за ўсё ў незнаёмай абстаноўцы захварэламу дзіцяці патрэбен уважлівы дарослы, якім можа стаць няня. Няня падзьме на ўкалоты падчас аналізу пальчык, яна зменіць мокры памперс і спакойна пакорміць, раскажа казку або спяе песеньку. Урачам гэта рабіць няма калі.

  

Калі хочаце паўдзельнічаць у тым, каб дзясяткам дзяцей стала цяплей, вы можаце пералічыць ахвяраванні на разліковы рахунак Гродзенскай абласной арганізацыі Беларускага таварыства Чырвонага Крыжа (№ 301557006010, код 739, УНП 500135498, ОКПО 02940428, Дырэкцыя ААТ “Белінвестбанк” па Гродзенскай вобласці).